Lees- en wandeltip: 'Te gek om los te lopen'

meer info

Titel: Te gek om los te lopen. 11 waanzinnige wandelingen in de buurt van psychiatrische klinieken.
Auteurs: Ruurd van der Loo en Rutger Burgers
ISBN: 9789078641421
Uitgeverij: Gegarandeerd Onregelmatig
Verschenen: juni 2015
Pagina's: 120
Prijs: € 14,95
Bestellink

Een bijzondere wandelgids met 11 routes langs oude psychiatrische klinieken. Schitterend gelegen stukjes cultuurhistorie, gecombineerd met avontuurlijke wandelroutes. Ik loop de route rondom Vrederust in Bergen op Zoom en dat is niet mijn laatste.

In vroeger tijden werd de psychiatrie verstopt in afgelegen gebieden van Nederland om de gekte te verbergen en de maatschappij te beschermen. Maar ook omdat van een behandeling in een natuurlijke omgeving een heilzame werking werd verwacht. De tijden zijn veranderd, de psychiatrie wordt niet meer 'verstopt' maar is naar de bewoonde wereld gehaald, met als doel om te integreren in de maatschappij. Maar de oude inrichtingen liggen nog steeds op die afgelegen plekken. Het zijn brokjes cultuurhistorie midden in de natuur, die het waard zijn om te bezoeken.

De wandelgids 'Te gek om los te lopen' beschrijft elf wandelingen op en om het terrein van een psychiatrische kliniek, waarvan de meeste instellingen nog in gebruik zijn. In kaders wordt achtergrondinformatie gegeven over de geschiedenis, het landschap of een persoonlijk verhaal.

bron: gegarandeerdonregelmatig.nl

Ik loop de wandeling rondom Vrederust in Bergen op Zoom. Een bijzondere ervaring, te meer omdat deze instelling nog volop in gebruik is. De sfeer doet me denken aan mijn stageperiode bij Psychiatrisch Centrum Bloemendaal in Monster. Op dit soort terreinen zijn complete mini-maatschappijen ontstaan, met tuinen, werkplaatsen, een verpleegstersflat, kerkje en begraafplaats. Jammer maar begrijpelijk dat er op de terreinen niet gefotografeerd mag worden vanwege de privacy van de cliënten. Gelukkig staan in het boekje prachtige oude en nieuwe foto's.

bron: gegarandeerdonregelmatig.nl

Ik merk meteen de enorme rust op die uitgaat van de omgeving. Niet alleen van het terrein zelf, dat veel wegheeft van een landgoed, maar ook van de mooie natuur eromheen. Niet voor niets werd er gekozen voor deze 'prikkelvrije omgeving' voor het herstel van patiënten. In het boekje lees ik het verhaal van een Dordtse kunstenaar, die hier een groot deel van zijn leven doorbracht vanwege 'agressief en psychotisch gedrag'. Af en toe mocht hij zelfstandig naar Bergen op Zoom wandelen om nieuw schilderwaar te kopen. Waarschijnlijk liep hij over hetzelfde pad als ik. Het moet hem wel goed gedaan hebben.

De wandeling zelf vind ik minstens zo mooi als de historische achtergrond. De uitgeverij heet blijkbaar niet voor niets 'gegarandeerd onregelmatig' want de route is grotendeels onverhard, gaat langs spannende smalle paadjes en is enorm gevarieerd. Niet aangegeven, maar wel heel leuk, is de ontmoeting met deze medewandelaar:

"Aan waterkant linksaf, smal voetspoor langs water"

Ik vind het bijna jammer dat ik weer terug ben op het GGZ-terrein. Eerlijk is eerlijk, als ik een patiënt en een bezoekende familie begroet voel ik me toch een klein beetje ongemakkelijk met mijn wandelschoenen, rugzak en wandelgidsje in de hand. Ik neem mij voor om de volgende keer de route te lopen langs de inmiddels niet meer in gebruik zijnde kliniek Meerenberg in Santpoort.

Tip: Nieuwsgierig geworden naar de geschiedenis van de psychiatrie? Bezoek museum Het Dolhuys in Haarlem, tevens startpunt van een van de wandelingen uit dit boek.

Gedragsproblemen in de klas in het voortgezet onderwijs - Anton Horeweg

Titel: Gedragsproblemen in de klas in het voortgezet onderwijs
Auteur: Anton Horeweg
ISBN: 9789401425780
Uitgeverij Lannoo Campus
Verschenen: juni 2015
Pagina's: 352
Prijs: € 29,99
Bestellink

"Elke leerling is uniek, ook al heeft zijn probleem een algemene naam" - Anton Horeweg

Ik las dit boek in de periode rond de diploma-uitreiking van mijn zoon. Ups en downs van diverse leerlingen passeerden de revue. Wat mij ontroerde was het grote vertrouwen dat de meeste docenten zijn blijven houden in een leerling bij wie het allemaal niet vanzelf ging. Zij leken al die tijd te weten dat ‘lastig gedrag’ meestal geen onwil maar onmacht is. Sommigen voelden blijkbaar feilloos aan welke benadering bij welke leerling helpt om van die schooljaren een positieve en productieve tijd te maken.

Pubers en passend onderwijs
Voor de rest is er het boek van Anton Horeweg, een waardevolle bron van inzichten en tips voor docenten in het voortgezet onderwijs. Literatuur over onderwijs aan leerlingen met gedragsproblemen of ontwikkelingsstoornissen is meestal sterk gericht op de basisschoolleeftijd. Docenten in het voortgezet onderwijs hebben andere informatie nodig: zij zien veel meer leerlingen in veel kortere tijd en hebben bovendien te maken met pubergedrag, dat soms moeilijk te onderscheiden is van probleemgedrag met een andere oorzaak. In een tijd waarin docenten vanwege het passend onderwijs moeten professionaliseren is dit boek eigenlijk verplichte kost.

Minder bekende problemen
Vele gedragsproblemen en ontwikkelingsstoornissen worden een voor een beschreven waarbij je als docent een goed inzicht krijgt plus de belangrijkste handreikingen om ermee om te gaan in de klas. Net als in de versie voor het basisonderwijs beperkt de auteur zich niet tot de meest bekende problemen maar komen ook onderwerpen aan bod als non-verbal learning disorder, traumagerelateerd probleemgedrag en problematische gehechtheid. En net als in de basisschoolversie is de informatie niet overal genuanceerd genoeg maar wel zeer bruikbaar voor de onderwijspraktijk (zie mijn eerdere recensie).

Gatenkaaskennis
Een andere meerwaarde van dit boek is de fijne schrijfstijl in gewone taal. Een zin als “te lange plannen passen niet allemaal in je hoofd” of een term als “gatenkaaskennis bij ADD” spreken voor zich. Handig is ook de bijbehorende website met diverse invulformulieren die zijn te downloaden. 

Geen receptenboek
Het boek is niet alleen heel praktisch, maar geeft ook blijk van een moderne visie op omgaan met ontwikkelingsproblemen of –stoornissen: elke leerling is uniek ook al heeft zijn probleem een algemene naam. Anton Horeweg roept docenten op om vooral te kijken naar de leerling áchter zijn gedrag en uit te gaan van van wat de leerling wél kan. Ook is er lang niet altijd iets mis met de leerling: vaak zit het probleem in het hele systeem – het geheel van deze leerling met deze docent in deze situatie. Het boek is dus ook geen receptenboek: ook al worden de problemen een voor een beschreven met bijbehorende tips, de bedoeling van de auteur om vooral een brede visie bij te brengen blijft steeds voelbaar. 

Al lezende krijg je steeds meer het gevoel dat je ieder kind zo’n ervaren en begripvolle docent als Horeweg gunt. Maar misschien moet iedere docent gewoon dit handboek aanschaffen om in september met 30 jaar extra ervaring voor de klas te staan.